Quinoa voor gras

Posted on January 7, 2014 by kyra

De keren dat ik in Januari in de tuin heb gewerkt zijn op 1 hand te tellen, of misschien zelfs op 1 vinger. Gisteren was die dag. Het zonnetje liet het gaandeweg afweten, maar voor de rest was er niks mis met het weer. De voor-de-tijd-van-het-jaar zachte temperaturen doen het onkruid ook gestaag verder groeien. Daarmee is zo’n tuinwerkdag vroeg op het jaar aardig meegenomen. Een week of 2 geleden heb ik mezelf ook al eens een dag in de strijd gegooid. Toen moest een paar vierkante meter “grasborder” eraan geloven. Dat wil zeggen: er stond zo goed als alleen maar gras (en dan heb ik het niet over siergrassen, maar van dat spul waar je voetbalveldjes mee vult), maar dan midden in de border. Het hele gebiedje ligt er nu leeg bij. Kale grond, maar daar kan ik de komende maanden eens mooi mijn gedachten over laten gaan. Gisteren ben ik verder gegaan waar ik achtergebleven was. Het gras beperkt zich namelijk niet tot die paar vierkante meter, maar wandelt vrolijk verder tussen de andere vaste planten.

Van gras hoor je wel eens dat het een van de meest taaie en resistente begroeiingen is. Met uitzondering van enkele gebieden, groeit het zo goed als overal op aarde. Ik kan me er iets bij voorstellen, toch prijken meestal andere namen in de hitlijst van onkruiden, zoals zevenblad (waar ik gelukkig geen last van heb) en heermoes (die dan wel in mijn hitlijst voorkomt). Maar goed: de term onkruid is natuurlijk zeer relatief, wat voor de ene gewenst is, ziet de ander liever verdwijnen. Ik was eigenlijk al blij dat het dit keer niet zo veel kweekgras was, maar meer van dat gemakkelijke spul: 1 keer trekken en je hebt de hele pol mee. En zo stukje bij beetje is er weer een paar vierkante meter ontgonnen. Ik begin me stilletjes aan te verheugen op het idee dat ik mezelf hiermee wat voorsprong geef in het voorjaar.

Normaal gesproken laat ik in het najaar alles begaan in de tuin. Het blad valt, bloemen verwelken, takken verdorren. Er wordt niks meer opgeruimd of afgeknipt. In het voorjaar brengt dat één van de leukste tuinklussen met zich mee. De oude laag wordt eraf gepeld en er komt een nieuwe tuin onder tevoorschijn. Maar af en toe besef ik wel dat het ook wat teveel kan worden om in het voorjaar nog allemaal verwerkt te krijgen. Ik dacht zo, als ik nou eens héél selectief al hier en daar wat afknip en opruim. Zo selectief dat het wintersilhouet er niet onder hoeft te lijden en dat de planten ook nog steeds voldoende beschutting hebben tegen de kou. Zo heb ik bijvoorbeeld de uitgebloeide halmen van de Deschampsia al afgeknipt. Ze hingen zowiezo al half over de grond en het siergras staat al met een flink stevige pol die hem genoeg bescherming geeft. De hoge stengels van de pluimpapaver laat ik dan wel weer staan. Ze geven veel effect in de winter en als ik de holle stengels zou afknippen blijft er water in staan, dat bij vorst volgens mij niet bevorderlijk is voor de plant. Zo met hier en daar nog wat onkruid verwijdert ziet het er welhaast lichtjes onder controle uit… als ik niet teveel opzij kijk dan.

Verder worden winterse dagen op tuingebied gebruikt om moestuinplannetjes te maken, zaden uit te zoeken of in tuinboekjes te lezen. Zo stuitte ik onlangs nog op een inspirerend lijstje met inheemse wilde planten. Grappig is dat eigenlijk, dat je als beginnend tuinliefhebber (ik dan toch) vooral aangetrokken wordt door allerlei bijzonders van elders en dat je dan na zoveel jaren nog verrast kan worden door iets simpels van dicht bij huis. Zo bleef mijn oog rusten op ‘blauwe knoop’ Succisa pratensis. Quasi bloem houdt het ergens het midden tussen Scabiosa (duifkruid) en Knautia (beemdkroon), ook al twee van die inheemse soorten. Ook was ik blij verrast door de ‘vaste judaspenning’ Lunaria rediviva. Eerlijk gezegd had ik er nog nooit van gehoord, maar hij stijgt meteen met stip op mijn wensenlijstje. Hij oogt iets meer natuurlijk dan de Lunaria annua en de centen zijn verrassend langwerpig van vorm.

Dat gezegd hebbende, moet ik bekennen dat mijn meest recente ontdekking weer meer in de exotische hoek zit. Op de website van De Nieuwe Tuin viel mijn oog op één van hun nieuwe aanwinsten, namelijk ‘Quinoa’. Een heerlijk zaad (graan mag je het eigenlijk niet noemen) oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika. Het verovert al een tijdje onze keuken, maar bij de nieuwe tuin lees ik dat het blijkbaar ook gemakkelijk te kweken is in ons klimaat. Misschien is dat dan een eerste voorzichtige kandidaat voor dat leeggekomen stukje grond.

Eénjarigen… laatjarigen

Posted on December 3, 2013 by kyra

Als ik nu een rondje door de tuin loop valt het op dat het met name de éénjarigen zijn die nog in bloei staan. Nochtans zou je verwachten dat éénjarigen de koukleumen zijn, dus dat die het tegen nu al lang zouden hebben opgegeven. Niets is minder waar. Er zijn zelfs al twee nachten vorst overheen gegaan vóór ik deze foto’s genomen heb. Eénjarig staat dus niet synoniem aan “niet bestand tegen koude”. Dat is weggelegd voor de “niet winterharden”, die dus, raar maar waar, wel méérjarig kunnen zijn, alleen niet in ons klimaat. Nee, de éénjarigen zijn geen watjes, de meesten, hier te zien, staan zelfs al vanaf juni – juli in bloei.

De éénjarigen hebben gewoon gekozen voor een veel kortere levenscyclus dan de vaste planten. In 1 jaar tijd komen ze op uit zaad, groeien uit tot volwassen planten, gaan in bloei en vormen ter afsluiting zaad , dat onder een laag sneeuw en vorst de winter doorbrengt om in het voorjaar weer te kiemen voor een nieuwe generatie. Eigenlijk zijn het echte doorzetters. Omdat alles in dat ene jaar moet gebeuren is er geen tijd voor getreuzel. Geen bloei, betekent geen zaad en dus ook geen nakomelingen. Hier speelt echt de wet van Darwin. Gelukkig voor mij, want zo valt er tussen al de siergrassen, pluimen en zaaddozen nog heel wat kleur te bespeuren.

De Rhodochiton (de klimplant met de opvallende bruin-paarse bloemen) was voor mij nog wel de grootste verrassing. In juni waren dit nog maar ielige stekjes, die ik met veel kunst en vliegwerk aan hun klimhulp had vastgebonden (de touwtjes waren zowaar groter als het stekje). Maar nu in december staat daar een flinke bos van enkele meters hoog, die zowaar onder zijn eigen gewicht is bezweken en bezaaid is met bloemen. Het ziet er zelfs een beetje surrealistisch uit, de bloemen hebben iets exotisch, maar ze geven geen kik met de vorst eroverheen.

Waar ik wel een beetje een oogje in het zeil moet gaan houden is de Majoraan (Oregano majorana). Ook die staat nog buiten in een pot. Hij staat er nog prima bij, maar de Majoraan valt onder het kopje niet winterhard. Aangezien hij in warmere klimaten meerjarig is, zou ik hem misschien moeten kunnen overhouden. Ik zal hem dus eerstdaags naar een koele vorstvrije plaats verhuizen in de hoop dat ik deze koukleum wel de winter doorkrijg.

Tuinuitbreiding

Posted on October 26, 2013 by kyra

Het gebeurt niet zo vaak: een heel nieuw stukje tuin dat je in één keer kunt aanplanten. Met een vooropgezet plan, een lijstje naar de kwekerij, het uitzetten op de grond en dan plantje voor plantje erin. Heerlijk is dat, ik kan het iedereen aanraden. De afgelopen maanden is er gewerkt aan een nieuwe plantenbak naast het terras. Opeens heb ik er zomaar een kleine 3 m² tuin bij gekregen. Dat klinkt niet veel, maar het heeft een serieuze impact. Het begon met de Japanse Esdoorn (Acer japonicum ‘Aconitifolium’) die al enkele jaren in een houten ton stond en nodig toe was aan wat meer ruimte. De behoefte om de tuin ‘dichter’ bij het huis te brengen, gaf het idee van een verhoogde plantenbak bij het terras. Waar ik in de borders eigenlijk steeds voortborduur op de planten die er in de loop der jaren zijn ingekomen heb ik hier in één keer een heus beplantingsplan gemaakt,… om er vervolgens bij de kwekerij dan toch nog een draai aan te geven. Maar dat is eigenlijk ook niet zo gek als je een bezoek brengt aan de vaste planten kwekerij Jan Spruyt – Van der Jeugd. Met een dergelijk grote en mooie collectie moet je serieus opletten dat je niet met van allerlei extra’s in je karretje naar buiten stapt.

Het basisidee voor de bak is een vrij rustige beplanting met voornamelijk siergrassen en natuurlijk een ereplaats voor de Esdoorn, met als toevoeging mijn geliefde ‘antenneplanten’ voor wat extra spanning. Ik wilde dat de plantenbak er niet uit zou zien als een schaalmodel van de tuin, maar meer als een uniforme eenheid, zonder saai te worden. Aangezien ik wel te vinden ben voor de combinatie van grijs en groen heb ik gekozen voor Festuca glauca ‘Elijah Blue’ en Hakonechloa macra als basisgrassen. Bij de kwekerij is daar nog Sporobolus heterolepis aan toegevoegd. Quasi kleur voegt die zich bij de Hakonechloa, maar de rode stengels van de bloeihalmen leggen een fijne link naar de jonge takken van de Esdoorn. Tegenover de Acer is er één Stipa gigantea geplant, deze graspol wordt ongeveer even hoog als de Hakonechloa maar in bloei zal hij een flinke wolk van sierlijke naalden de hoogte in spuien en vormt hij zo een accent. De Stipa stond al elders in de tuin, waar hij het afgelopen jaar niet zo goed deed, dus bij deze is hij verhuist naar de bak.

Voor de antenneplanten ben ik uitgekomen op,… je raadt het al: de sieruien. Ik heb wel een aantal nieuwe soorten uitgezocht zoals Allium atropurpureum, die donkerpaars kleurt en niet echt bollen vormt maar meer afgeplatte schermen. Verder nog de Allium ‘Summer Drummer’ met zeer dicht opeengepakte bloemetjes en een relatief late bloei en de lage Allium roseum. De antennes in het najaar zijn dan Verbena bonariensis en nog een favoriet: Sanguisorba officinalis, met de bijna zwarte aartjes. Deze laatste heb ik gezaaid in potjes van een exemplaar uit eigen tuin. Ben benieuwd of dat iets oplevert. Zijn plekje in de bak staat in ieder geval al gereserveerd.

Zo met het late avondzonnetje erop is het nu al genieten van dit nieuwe stukje tuin.

Vlinderveld

Posted on September 15, 2013 by kyra

Ieder jaar opnieuw sta ik weer voor hetzelfde dilemma: de lavendel moet geknipt terwijl hij nog volop in bloei staat. In de zomer is mijn lavendel (L. angustifolia ‘Munstead’) één van de laatsten die in bloei gaat als ik zo kijk naar andere lavendels in de buurt. Echter in het najaar blijft hij des te langer doorgaan. Maar ja, wachten tot na de bloei, ergens in oktober, wordt toch echt wel wat te laat om hem nog te snoeien. Dus hop, de schaar erin, tegen wil en dank. Al moet ik ook zeggen: het is geen straf om een dagje tussen de lavendelrijen te staan met de snoeischaar. Met het zonnetje op de rug en de lucht bezwangerd met lavendelgeur, waan je je bijna in de Provence.

Wat het dilemma nog des te groter maakt zijn al die gevleugelde vrienden die je moet teleurstellen. Want met de bloemen knip je ook alle vlinders, bijtjes en hommels weg. Als tegenprestatie heb ik dan maar al het afgeknipte materiaal op een grote hoop ernaast gelegd. Wellicht dat ze zich dan nog even tegoed kunnen doen aan de nectar. Dit keer was er een extra bijzondere vlinder van de partij. Naast de gebruikelijke koolwitjes en atalanta’s kwam ook een koninginnenpage voorbij. Die is alleen al door zijn afmetingen (zo’n ruim 7 cm) een indrukwekkende verschijning. De tekening in beige en zwart met kleine accentjes in blauw en oranje is prachtig. Ze zitten alleen geen moment stil, waardoor het fotograferen een ware acrobatiektoer is.

Gelukkig kunnen we in plaats van de lavendel nog even verder genieten van de volop bloeiende Salvia farinacea wiens lavendelblauw zelfs nog een tikje donkerder is. Hij kleurt prachtig in de najaarstuin tussen andere bruinen, grijzen en het typische oudroze van de sedum. Ook de Rudbeckia doet aan acrobatiek. De uitgebloeide bloemhoofden zijn nog steeds van de partij, weliswaar in horizontale toestand i.p.v. verticaal, maar dat maakt het des te spannender.

Gevloerd

Posted on August 4, 2013 by kyra

Op de ‘foto van de week’ is het al te zien: sommige planten zijn letterlijk en figuurlijk gevloerd. In dit geval door de regen wat er voor heeft gezorgd dat de bloemen van de Rudbeckia nitida ‘Juligold’ die zich normaal op zo’n 2,5 m hoogte bevinden nu zijn neergedaald tot zo’n 50 cm hoogte om zich te vereningen met de bloemen van de Salvia farinacea. Een knallende combinatie, je hoort mij dan ook niet klagen. Ik ben trouwens heel trots op deze Salvia, ik heb hem zelf uit zaad opgekweekt, maar ik had niet verwacht dat het zo goed zou lukken. De bloemstelen hebben dezelfde paarse kleur als de bloemen, wat hem heel speciaal maakt.

De regen was echt wel nodig in de tuin, de hitte en droogte die eraan voorafging heeft namelijk ook heel wat andere planten gevloerd. De Sanguisorba canadensis en tenuifolia bijvoorbeeld. Hun verdorde bladeren zien er mistroostig uit en met een emmertje water geven lukt het je niet om het effect van een flinke regenbui te evenaren. Gelukkig zijn er na de regen alweer nieuwe bladeren op komst in het hart van de plant. Ook de Deschampsia cespitosa ‘Goldschleier’ is tegen de vlakte gegaan. Ik heb hem dan toch nog maar (tegen mijn gewoonte in) opgebonden. Zo’n siergras met een touwtje errond ziet er toch een beetje knullig uit, maar eronder staat een Salvia uliginosa die nog in bloei moet komen. En dat helle blauw van de bloemen wil ik niet missen.

Gelukkig zijn er ook nog wat planten die zich kranig overeind houden. In de schaduwhoek staat de Hosta in volle bloei. Ook de Anemonopsis macrophylla lijkt onverstoord. De eerste bloemknoppen zijn net aan het opengaan en er hangt nog een hele rij knoppen in de wacht. Zijn verhuizing naar een grote pot heeft hem goed gedaan. Een andere Sanguisorba (S. officinalis) lijkt zich dan weer niets van de warmte aan te trekken. Hij staat nochtans op een droge plek in de volle zon. Waar de S. canadensis en tenuifolia het dan laten afweten spuit deze onverstoorbaar de ene na de andere stengel met donkere, bijna zwarte aartjes de lucht in.

Ook één die zich tegoed doet aan de warmte is de Ficus carica. Na een strenge winter stond het houten tonnetje waar hij in staat er vorig jaar al leeg bij. Alle takken waren afgestorven en iedere voorzichtige poging om nog een nieuw knop te openen werd door de slakken rigoreus afgestraft. Het was puur uit laksheid (en een beetje stille hoop) dat ik het tonnetje nog niet had leeggehaald en zie nu, het lijkt wel of hij een goudader heeft aangeboord. De plant heeft in alle jaren dat ik hem heb, nog nooit zo hard gegroeid als nu. Het is dan weliswaar een absolute warmte minnaar, maar stiekem verdenk ik hem er toch van dat zijn wortels door de bodem van het tonnetje een weg de grond in hebben gevonden naar het oh zo nodige water. De ene wordt erdoor gevloerd, en de andere rijst eruit op.

De juiste plant op de juiste plaats

Posted on July 10, 2013 by kyra

Het is zo’n beetje het meest moeilijke en tegelijk meest intrigerende onderdeel van het tuinieren. Vindt de juiste plek voor de juiste plant. Soms voelt het echt als een ruimtelijke puzzel. Er moet gelet worden op de juiste grond, de juiste standplaats, lichtbehoefte, vorm en hoogte, bloeitijd en een mooie combinatie met buurplanten.

Vaak, bij mij althans toch, is dat laatste het startschot, waarbij ik mij dan meermaals in gedachten in allerlei bochten wring, om toch bij die zonnige plek redelijk wat schaduw te denken, of die natte grond valt toch eigenlijk reuze mee, die buurplant wordt toch niet zo heel erg groot, … en meer van dat soort gedachtenkronkels. Het lijkt ook wel of ik steevast combinaties bedenk met planten die eigenlijk, volgens de regels van het tuinieren, niet zo direct bij elkaar horen. De IJslandse Papaver (Papaver nudicaule) dacht ik aanvankelijk in de schaduw tussen de varens te zetten. Een heel zakje zaad heb ik eraan opgespendeerd, zonder ook maar één IJslandse papaver te zien opkomen. Bij mijn laatste kwekerijbezoek, stond ik plots oog in oog met de mooie gele bloemen. Ik heb mijn geluk dan toch nog maar eens beproefd en er nu twee in de zon gezet.

Ook de donkerbladige Zilverkaars Cimicifuga ramosa ‘Atropurpurea’ leek mij prachtig te staan bij Molinia, Stipa en Echinacea. Ik had nochthans beter kunnen weten, want jaren eerder al had ik een groenbladige Zilverkaars van de nipte dood gered door hem naar een schaduwplek te verhuizen, waar hij nu overigens nog welig tiert. De donkerbladige Zilverkaars houdt ik momenteel met kunst en vliegwerk overeind, maar het blijft een triestige bedoening. Hij komt niet eens boven de Stipa en Echinacea uit, dus veel plezier van die zogedacht mooie combinatie heb ik er niet van.

Nu pas heb ik nog zo’n krachttoer uitgehaald, door een Deschampsia en Lychnis coronaria ‘Alba’ samen op een redelijk droge plek te zetten waar ook een deel van de dag schaduw valt. Het valt nog te bezien hoe die twee zich standhouden.

Maar eigenlijk moet ik bekennen dat die ‘allround’ juiste plek toch van wezenlijk belang is en uiteindelijk ook heel wat meer plezier oplevert. Soms zit het verschil zelfs in een klein hoekje. Zo kan het simpelweg omwisselen van planten of het gebruik maken van een natuurlijke glooiing in de border al zorgen dat een plant natter of droger, zonniger of minder zonnig staat. Zo staat Kniphofia ‘Green Jade’ nu op een lichte verhoging met lagere buurplanten, aan de schaduwzijde geflankeerd door Roomse Kervel (Myrrhis odorata) waarachter in een licht beschaduwd dalletje Trollius ‘Lemon Queen’ naast Carex elata ‘Aurea’. Ik ben benieuwd of dit zijn vruchten af gaat werpen.

Sommige planten maken het je gemakkelijk door zelf aan te geven waar ze graag willen staan. Stipa tenuissima zaait zich steevast uit in een zonnig gelegen verhoogde plantenbak. Dat laat weinig te raden over, omtrent de wensen van dit siergras. Van zijn grotere broer Stipa barbata had ik drie exemplaren gekocht en op drie verschillende plekken in de border gezet. Het eerste jaar was eentje verdwenen, de tweede leek niet echt veel te groeien en de derde stond in bloei. Ondanks de mooie combinatie die ik met nr. 2 voor ogen had heb ik hem toch maar bij de andere gezet. En nu wuiven beiden hun halmen in de wind.

De beste boodschap is toch, probeer niet koste wat kost iets overeind te houden als de plant aangeeft dat hij het niet naar zijn zin heeft. De grond kun je niet veranderen, wel de juiste plant op de juiste plaats. Oftewel die Zilverkaars gaat verhuizen.

Bomen over bomen

Posted on June 13, 2013 by kyra

Vorige week bracht ik een bezoek aan Boomkwekerij Hortus Conclusus, een fijne kwekerij gespecialiseerd in zeldzame bomen voor de kleine tuin. En met “fijne kwekerij” heb ik niet teveel gezegd, wat voor moois staat daar bij elkaar! Ik ben deze kweker nog maar pas op het spoor gekomen en dat terwijl hij hier op een steenworp afstand ligt. Onbegrijpelijk, achteraf gezien, ik heb al heel wat kilometers afgelegd naar kwekers en tuinbezoeken: een paar uur met plantjes tussen de knieën en boompjes over de schouder in de auto terug naar huis, maar een 20 min. ritje op de fiets deed het dit keer. Ik had om 11 uur ‘s ochtends afgesproken en om kwart over twee rolde ik weer naar buiten, voldaan en gelukkig, zoals dat meestal gaat na zoveel moois.

En wat heb ik daar allemaal gezien? Sorbus, Magnolia, Fagus, Ginkgo, Quercus, Ulmus, Acer…. eigenlijk teveel om op te noemen en dan ook nog de soorten waar je nog nooit van gehoord hebt. Bij iedere boom hoorde ook een verhaal. Kweker Jo straalt eigenlijk dezelfde rust en gemoedelijkheid uit zoals dat wel past bij een kweker van trage groeiers. Want dat is eigenlijk waar het voor een deel op neer komt bij “bomen voor de kleine tuin”, ze groeien traag en bereiken pas na jaren hun bescheiden maar toch respectabele hoogte.

De rondleiding begon aan de overkant van de straat, waar de “al wat grotere” bomen in volle grond staan. We liepen langs rijen van eiken, bijzondere Ginkgo’s (zoals ene ‘Jingle Bells’) en heksenbezems: een begrip dat ik nog niet kende, maar zoals Jo uitlegde gaat het hier om genetische mutaties in de betreffende soort, waarbij op één groeitop zich een grote hoeveelheid aan nieuwe groeitoppen ontwikkelen, waardoor de plant een sterk verdicht takkenstelsel krijgt. Vandaar de naam heksenbezem. We liepen verder door de rijen, hier en daar hielden we halt voor een verhaal, werd een takje afgebroken om te ruiken aan de heerlijke amandelgeur die vrijkwam of om een bijzondere bladvorm te bewonderen. De laatste halte, alvorens we naar het kwekerijgedeelte liepen, was bij enkele zeldzame soorten Sorbus, waaronder Sorbus wilfordii één van de favorieten van de kweker. Mijn oog viel ook op Sorbus aucuparia ‘Chinese Lace’, met mooi matgroen blad dat diep is ingesneden.

Op het kwekerijgedeelte stonden de kassen vol met jonge enten, veel Magnolia’s, maar ook weer merkwaardige Sorbus soorten met groot blad dat je helemaal niet aan de Sorbus zou toekennen. Maar goed, de Sorbus heeft ons al eerder om de tuin geleid. In de naastgelegen tuin kon je je tot slot vergapen aan een ruime greep uit de collectie. Eén van de blikvangers was een Ulmus parvifolia ‘Geisha’, maar dan wel één van een 3 à 4-tal meters hoog. Je kunt je wel voorstellen, wie zijn tuin kan inrichten met een dergelijke kwekerij om uit te putten, kan zich gelukkig prijzen.

Nu begrijp je natuurlijk wel, de aanleiding van mijn bezoek was het uitkiezen van een boom voor in de voortuin. Mijn lijstje met mogelijke kandidaten krijgt hiermee weer een bijzondere wending. Ik heb mijn oog namelijk laten vallen op twee eiken. Nu denk ik zelf bij een eik aan een grote majestueuze boom, maar ook hier bestaan dus bijzondere soorten die traag groeien en niet heel groot worden. De eik hier rechts is een Quercus dentata ‘Pinnatifida’ oftewel de tot de verbeelding sprekende “Japanse keizereik”. Hij heeft zeer diep ingesneden blad dat tot wel 30 cm lang kan worden en een mooie herfstkleur krijgt. En (ik durf het bijna niet te zeggen) maar de sierlijkheid van het blad en de boomvorm heeft wel iets weg van een esdoorn. De eik hier links is vooralsnog onbekend. De kweker heeft hem al 20 jaar in zijn bezit (gered van een plek waar hij weg moest) en daarbij is gaandeweg de naam verloren gegaan. Ik heb op het groeninfo forum wat navraag gedaan bij de kenners om te kijken of we het “beestje” een naam kunnen geven. De eerste voorzet is dat het wellicht om een Quercus faginea zou gaan, een “Portugese eik”. De boom heeft al een zeer mooie karakteristieke vorm, hij heeft natuurlijk ook al een serieuze leeftijd. In bomenland is 20 jaar natuurlijk niks voor een boom die wel 400 jaar, en meer, oud kan worden, maar in Kwekerijenland kom je het niet zoveel tegen. Alleen zijn eerder struikachtige groeiwijze plaatst bij mij wat vraagtekens of dit in de voortuin wel goed tot zijn recht komt en of ik daar niet liever iets heb dat meer een boomvorm heeft. Anderzijds spreekt zijn grijsgroene uiterlijk me wel erg aan en een boom met een stukje geschiedenis en wat extra jaartjes is ook niet mis. Het liefst zou ik ze natuurlijk alletwee nemen … en nog een stuk of wat andere erbij, maar kiezen is ook een kunst.

Helemaal verkeerd, maar oh zo leuk

Posted on May 18, 2013 by kyra

Waar zal ik eens beginnen? Er is zoveel gebeurd sinds de laatste radiostilte. Het sneeuwlandschap van in maart is al lang weer verdwenen, de composthoop is boordevol (er ligt zelfs tijdelijk een tweede hoop te wachten totdat er meer plaats is) en de tuin is als herboren. De stilte op Zomerstraat betekende geenszins stilte in de tuin. Ieder vrij moment werd aangegrepen om de tuin rigoreus op te schonen. En zowaar twee weken terug bereikte ik de eindstreep van het grootste border gedeelte in het midden van de tuin. Een ware aanslag op de spieren, maar mijn nieuwe spitvork heeft de test in ieder geval goed doorstaan. Alleen jammer dat de rest van de tuin niet wacht tot ik klaar ben. De regen van de afgelopen weken doet alles weer even hard groeien. Vooral de heermoes rukt massaal op, maar goed, ik heb nu gelezen dat je daar gier van kunt maken, wat je weer als vloeibare mest kunt gebruiken in de tuin. Die wordt dus tijdelijk even geparkeerd voor dit doel.

Wat is er verder allemaal gebeurd in de tuin: de kriekenboom heeft al gebloeid. Het is altijd van korte duur, maar oh zo idyllisch. Ook heb ik hem dit voorjaar flink gesnoeid. Het is een oude laagstam boom die lange tijd verwaarloosd is. Zijn takken groeien kriskras door elkaar en ook in onmogelijke bochten. Ik ben begonnen met al het dode hout eruit te snoeien en daarna alle takken die terug naar binnen groeiden, wat er heel wat waren. Het resultaat is een veel meer open kroon waar licht en lucht doorheen kan. Het zal afwachten worden wat dat betekent voor de opbrengst dit jaar. Vorig jaar heb ik zo goed als niets gehad, maar gelukkig staan er nog ingemaakte krieken van het jaar daarvoor in de kast. De sering heeft nu het bloei-stokje overgenomen. Er zijn wel eens jaren dat ze tegelijk bloeien, maar dit jaar duidelijk niet. De lucht rond de struik is dan echt bezwangerd van de geur, best zwaar, maar wel lekker.

Een andere seringenstruik, achteraan in de tuin, heeft het dan weer begeven. De reden is vooralsnog onduidelijk. In het najaar dacht ik al hier en daar wat bruine blaadjes te hebben gezien, maar vermoede dat het de droogte was of de felle zonnebrand. Maar nu in het voorjaar is hij niet meer uitgelopen. Ik heb vandaag wat takken doorgezaagd om te kijken of er mogelijk sprake is van Verticillium, je weet wel de gevreesde verwelkingsziekte, maar het lijkt er niet op. Ik heb op het tuinforum eens naar hun mening gevraagd. Ik moet wel bekennen dat ik al heel snel aan een plaatsvervanger moest denken, en wel de geliefde Acer griseum. Als er namelijk een stuk grond in de tuin is die goed luchtig en humeus is, dan is het wel daar achter in de tuin. Maar goed eerst maar eens even afwachten hoe dit zich evolueert, alvorens ik ga dromen.

Iets anders dan: de schoonmaak van de border. Ik ben ondertussen heel handig geworden in hoe dit aan te pakken. Drie emmertjes bij de hand, waarvan één gevuld met een bodempje water. Verder de spitvork, de spade, de onkruidsteker, de hark en de kruiwagen onder handbereik. Met de spitvork ga je de ongewenste pollen te lijf. Als het echt te gortig wordt quasi wortels die door elkaar groeien, verdeel je de plakaten eerst in hapklare brokken met de spade. En dan is het pol voor pol liften, zo veel mogelijk grond eraf kloppen en dan gaan schiften: de wortelonkruiden, zoals kweekgras gaan in emmertje 1, overige ongewensten die op de composthoop mogen gaan in emmertje 2, en de gewensten worden netjes vrijgemaakt en opzijgezet in emmertje 3 met het bodempje water. Zo ga je verder totdat je een flink stuk hebt vrijgemaakt en emmertje 3 als het goed is overbevolkt begint te raken. Inmiddels heb je dan ook wat overzicht op wat er nog staat en waar lege plekken zijn gekomen.

Eerst verdeel je een flinke lading compost over het schoongemaakte deel, dan egaliseren. Met de winst uit emmertje 3 bekijk je hoe je de vrijgekomen plekken opnieuw wilt indelen en dan begint het ritueel weer van voren af aan. Terwijl je bezig bent denk je steeds dat het een kaalslag wordt, maar als daarna weer alles is uitgezet valt dat heel erg mee. Trouwens met lege plekken hebben we ook geen probleem, niets zo lekker als tijdens het werken in de tuin bedenken wat je nog zou willen toevoegen. En als je niet oplet worden de lege plekken vanzelf weer ingenomen. Op het stuk waar ik begonnen ben zie ik nu bijv. alweer flinke bossen Rucola staan. Ook het komkommerkruid is zoiets dat zich heel gemakkelijk zaait en bij vrijgemaakte grond zijn kans schoon ziet om te ontkiemen.

Daarnaast had ik natuurlijk een paar maanden terug mijn zaaibakjes goed gevuld. Zo stonden er inmiddels hele rijen plantjes klaar om uitgezet te worden: o.a. oost-indische kers, goudsbloemen (jaja, de eerste voorzichtige oranje zaaiing), pronkerwt, avondviolier en nachtphlox voor de lekkere geur, cosmos, lobelia, Rhodochiton (de klimplant met mooie chocoladekleurige bloemen), Zinnia ‘Green Envy’, meelsalie (Salvia farinacea: diegene met de paarse stengels) en chilipeper voor in de moestuin.

De moestuin ambities reiken namelijk hoger dan ooit. Ik had al 1 m2 moestuin bak (volledig gevuld met warmoes). Vorig najaar is daar een tweede bak bijgekomen, waar de knoflooktenen de grond in gingen en dit voorjaar is er nog een derde bak bij gekomen. Alles is min of meer aangewakkerd door een speciale uitgave van het Groei & Bloei tijdschrift over moestuinieren en het boek “Je eigen groentetuin op 1 m2” van Anne-Marie Nageleisen, die ik binnenkort eens zal toevoegen in de boekenlijst. Dit jaar staan er dus voor het eerst drie moestuinbakken netjes op een rij en ze zijn ook al allemaal gevuld. Overigens niet helemaal, of beter gezegd “helemaal niet”, volgens de regels van de kunst. Het m2 tuinieren gebeurt namelijk in vakken volgens het rotatiesysteem, waarbij verschillende botanische families en plantensoorten (blad, wortel, vrucht of bloem) naast elkaar komen te liggen. Het idee is dat de afwisseling tussen de vakken onderling ervoor zorgt dat ziektes minder een kans krijgen en dat de grond niet uitgeput wordt door eenzijdige beplanting. Mijn vakken zijn dus helemaal verkeerd, maar het is oh zo leuk om je er mee bezig te houden. In bak 1 staat knoflook, rode ui, lente-ui (foute boel, want allemaal lid van de familie Alliaceae) en radijs (weliswaar andere familie, maar dan wel weer een wortelgewas). In bak 2 staat rode biet, warmoes (daar gaar het weer mis want beiden behoren tot de Chenopodiaceae), radijs en peterselie. In bak 3 staat courgette, tomaat en prinsessenboontjes. Weliswaar drie verschillende families, maar drie keer een vruchtgewas en dan ook nog eens drie tomaten naast elkaar.

Hoe het ook zij, mijn hart klopt vol verwachting naar de vorderingen. Het warmoes succes van vorig jaar, doet in ieder geval veel beloven.