Eikeltjes in de maak?

Door al het nieuws uit de achtertuin zou het nieuws uit de voortuin er bijna bij inschieten. Want nieuws is er… daarvoor moeten we even terug naar april. Bij het uitlopen van mijn Keizereikje Quercus dentata ‘Pinnatifida’ zag ik namelijk meteen dat er iets bijzonders aan de hand was.

Er hingen allemaal gele trosjes in de blad oksels!

Een primeur en fantastisch gezicht. Een Keizereik in bloei mag wel heel bijzonder genoemd worden. Zijn sowieso al karakteristieke voorkomen kreeg nu nog meer een excentriek randje.

Sindsdien houd ik hem nauwlettend in het oog, want na de bloei verschenen kleine bolvormige trosjes ter plaatse. Ik kan het niet beter omschrijven als een soort kleine versie van de bloemknoppen van een kardoen. Zou dit betekenen dat er nu eikeltjes in de maak zijn? Als dat het geval is dan gaat er zeker wat uitgeplant worden om te zien wat voor nakomelingen dat oplevert.

Nieuw Boomplezier

Daar is ie dan: de nieuwe Lampionboom (Koelreuteria paniculata)! Enkele weken geleden stond boomkweker Jo van Hortus Conclusus ermee op de oprit. Hij stond rechtop in de aanhangwagen met de eerste pril uitlopende blaadjes in een prachtig zalm-oranje kleur. Daar wordt je meteen blij van.

Van de aanhangwagen belandde hij in de kruiwagen en van de kruiwagen op z’n nieuwe stek. Het begon al tegen de avond te lopen en de zon in tegenlicht deed de blaadjes meteen opgloeien. Het was direct duidelijk, dit wordt een goeie plek voor deze boom. Maar voor de aanplant was het nog even geduld uitoefenen. De volgende dag eerst maar eens even rustig kijken en draaien om de juiste positie te bepalen.

Kijken en draaien, draaien en nog eens kijken… de positie bepalen bleek uiteindelijk de hele dag in beslag te nemen.

De boom is een laagstam en hij heeft een bijzondere splitsing op zo’n 60 cm hoogte. Het is een soort ruimtelijke drietand waarbij één van de drie met een knik tussen de andere twee doorsteekt. Dat maakt dat de vorm direct heel ruimtelijk is en hij er van alle kanten anders uitziet.

En geloof het of niet, maar uiteindelijk klikte hij echt als een puzzelstuk op zijn plek. En vreemd genoeg was dat niet meteen de opstelling zoals ik hem vooraf in mijn hoofd had bedacht. Blijkbaar gebeurt er toch nog iets als je een boom op zijn plek zet, het heeft te maken met wat er rondom gebeurt en hoe hij zich tegen de achtergrond aftekent.

Hoe dan ook, na een dag draaien en kijken werd het plantgat gevuld en kreeg hij een gietertje water voor de dorst. Nu, drie weken verder, hebben de blaadjes zich al flink uitgestrekt en heeft het zalm-oranje plaatsgemaakt voor een frisgroen. Drie weken ver… en al zoveel boomplezier, ik kan het iedereen aanraden: plant eens een boom!

Onverwacht cadeau

Onlangs bracht ik weer eens een bezoekje aan de bijzondere boomkwekerij Hortus Conclusus. De aanleiding was het heengaan van onze oude kriekenboom. Ja, je leest het goed. Helaas: de oudste boom in onze tuin heeft het loodje gelegd. Er zaten al jaren flinke zwammen op de stam en ieder jaar was er meer en meer taksterfte. Inmiddels heb ik gelezen dat deze zwammen onherroepelijk leiden tot de dood. Toen ik een maand of wat geleden nog maar eens al het dode hout eruit haalde, was het overduidelijk: dit is einde verhaal. Een eerbetoon aan onze kriek in volle bloei (van enkele jaren geleden) is dus wel op zijn plaats.

In mijn zoektocht naar een waardige vervanger kwam ik uit bij een Koelreuteria paniculata. Deze stond al een tijdje op mijn “hitlijst” (naast natuurlijk een heleboel anderen) maar ik besloot dat ik maar eens voor deze Lampionboom moest gaan. Een eindje verderop in een buurtuin staat een mooi exemplaar, dus het is al jaren dat ik hem in alle seizoenen kan bewonderen. Met de mooi zomerbloei in losse gele pluimen, de opvallende licht zalmkleurig zaaddozen in lampionvorm, die daarna verschijnen en tot slot de fantastische herfstverkleuring in geel oranje, is dit een serieuze “all-rounder”. In navolging van de kriek wilde ik terug graag een laagstam en laat nou net het enige exemplaar dat bij Hortus Conclusus nog stond een laagstam zijn met een prachtige splitsing op zo’n 60 cm hoogte. Soms moet er ook wat geluk in het spel zijn. Over een weekje of wat mag ik hem verwelkomen in mijn tuin. Ik kijk nu al uit naar de eerste knoppen en ontvouwende blaadjes die dan zullen volgen.

Maar voor ik weer blij en voldaan van dit kwekerij bezoek huiswaarts keerde, toonde Jo (de kweker) me nog enkele bijzondere rozerode wilgenkatjes (vermoedelijk een Salix gracilistyla ‘Mount Aso’). Ik kende ze eigenlijk alleen maar in de typische gele of witte kleur; overigens ook erg mooi, maar deze waren toch wel echt heel bijzonder. Ze staken ook prachtig af tegen een donkere achtergrond. Het geluk was ook hier met mij, want er bleek een laaghangende tak geworteld te zijn, die door Jo resoluut werd afgestoken. En zo eindigde dit bezoek met een onverwacht cadeau. Met een wilgenstek onder m’n arm keerde ik blij huiswaarts.

Hitte

De hitte van de afgelopen tijd zorgt voor een droge, dorre boel in de tuin. De moestuin wordt nog met kunst en vliegwerk overeind gehouden, maar elders is het droogte alom. Een tijd lang probeerde ik nog een aantal geliefden overeind te houden door een dagelijkse gietbeurt, maar tegen deze hitte is niet op te gieten. Ik hoop maar dat ze slechts tijdelijk hun hoofd laten hangen en dat ze volgend jaar gewoon weer in volle glorie uitlopen.

Toch heeft de hitte ook enkele voordelen. Te beginnen met de honingboom Sophora ‘japonica’. Vorige jaren liet hij al af en toe zijn bloemen eens zien, maar dit jaar bloeit hij dat het geen naam heeft. Grote trossen vlinderachtige bloemen in crèmewit. Hij is al ruim een maand bezig en het einde lijkt nog niet in zicht.

‘s Middags is het een gegons van jewelste rond de boom, de bijen zijn namelijk verzot op de nectar. Die verspreid dan ook een heerlijk honingachtige geur. En inmiddels heeft zich een heus “bloementapijtje” rond de boom verzameld, alles is bedolven onder een honingkleurige laag van afgevallen bloesem.

De droogte laat ook duidelijk zien welke planten van oorsprong al houden van een droog en warm klimaat. De Stipa tenuissima geeft geen krimp. Doordat ze, samen met de Oregano, zo verspreid staan door de tuin zorgt het er zelfs voor dat het geheel er nog aantrekkelijk uitziet. De foto hieronder is van een aantal weken terug. De oregano is inmiddels uitgebloeid en de sieruien zijn al naar stro verkleurd, maar het vedergras ziet er nog steeds hetzelfde uit.

Een ander trio dat nog steevast overeind staat is venkel, sanguisorba en de al hierboven genoemde sieruien (Allium ‘Summer Drummer’).

De sanguisorba in kwestie is Sanguisorba ‘officinalis’. Alle ander sanguisorba’s in mijn bezit zijn al hopeloos verdord en zelfs in sommige gevallen niet eens tot wasdom gekomen. Merkwaardig toch hoe het zelfs binnen hetzelfde geslacht tot zoveel verschil kan leiden. Venkel gebruikt zijn lange penwortel, om op grotere diepte nog water uit de grond te halen. Vandaar dat de droogte hem niet zo deert. Het fijne vederachtige blad verdampt ook minder water. Dat geld ook zo voor dille dat andere typische schermbloemige kruid dat nog overeind staat. Dat de grote van het blad niet alles vertelt over hittebestendigheid bewijst de vijg.

Onze vijg staat er prachtig bij met sterke nieuwe scheuten en overladen met vruchten. De eerste lading vijgen zijn al geoogst. Normaliter is ons seizoen te kort om de tweede vruchtzetting te laten rijpen, maar wie weet… wil hij dit jaar wel een uitzondering maken.

Het verborgen leven van bomen

boom

Harde wind en een oude boom… ‘t gaat niet altijd goed samen. Enkele weken geleden was ons uitzicht op de wei achter de tuin plots veranderd. Vanochtend was zo’n mooie mistige start, dat het tijd werd voor wat foto’s. En laat nou precies op diezelfde ochtend een pakje in mijn brievenbus belanden: het intrigerende boek “The Hidden life of Trees” van Peter Wohlleben (met dank aan Diantha). Een eerste blik binnenin brengt al meteen een fascinerend verhaal over een oude stronk van een reeds honderden jaren geleden gevelde boom. De stronk blijkt nog steeds in leven te zijn, ondanks dat er geen boom, stam of blad meer te bespeuren valt. Conclusie: de overblijfselen van de stronk krijgen hulp van de omringende bomen en hun wortelgestel.

boom2

Dit geeft meteen al aan dat de helft van het leven zich eigenlijk ondergronds afspeelt. Intussen in onze tuin, bovengronds, lijken de rollen omgedraaid. Afgestorven zaadhoofden, strokleurige wuivende halmen, ritselende centen en stapels afgevallen blad bepalen het beeld.

tuin-nov-2016

phlomisjudaspenning

Er zijn al enkele winterprikjes geweest wat zorgt voor mooie witte vorstrandjes. Het afgevallen blad van de burning bush Euonymus alatus ‘Compactus’ lag nog dagen na te gloeien op de grond. Met al dat bovengrondse vuur vraag je je af wat er ondergronds allemaal gaande is.

burning-bush

En voor de boom in de wei: hopelijk ontvlamd daar binnenkort ook weer een nieuw vuur.

Slakkengang

slakkengangDe vele regen doet het aantal slakken in m’n tuin exploderen. Je vindt ze werkelijk overal en dat levert zo nu en dan toch wel grappige taferelen op, zoals dit rare fenomeen hierboven. Ik heb me al vaak afgevraagd wat ze daarboven toch denken te vinden. Misschien is het zoals bij de lieveheersbeestjes, die lopen ook altijd omhoog. Als je een blaadje of takje met een lieveheersbeestje hebt en je draait het om keert hij steevast om zodat hij weer naar boven loopt. Misschien denken de slakken boven een mals blaadje te vinden alleen is deze stam wel erg lang om in slakkentred af te leggen.

Sophora japonica kroon

De boom heeft overigens onlangs een knipbeurt gehad. Z’n kroon was inmiddels zo groot en zwaar dat zijn takken tot op de grond hingen. Ground-hugging zoals de Engelsen het zo mooi kunnen zeggen, al was die term vast niet bedoeld voor de leden van het bomenrijk. Afgelopen winter dacht ik al de snoeischaar (lees zaag) boven te halen, maar de Japanse Honingboom blijkt in juni/ juli gesnoeid te moeten worden. In de winter (zeker na december) komt de sapstroom weer op gang en bij snoei kan de boom dan hevig beginnen ‘bloeden’. Dus, een paar dagen geleden was het zover, de onderste takken gingen eraf.

Sophora japonica snoei

En het moet gezegd worden: het heeft hem goed gedaan. Ik ben normaal niet zo van de snoei. Een boom moet bij mij gewoon z’n ding kunnen doen. Maar deze ingreep was toch wel de moeite: z’n vorm en mooie brede kroon komt nu nog beter tot zijn recht en je kunt nu echt onder de boom staan. Merkwaardig ook hoe de kroon eigenlijk “hol’ is van binnen, de bladeren hangen als een soort koepel over je heen.

Het aardbeienveldje onder de boom vaart er ook wel bij, ze kleuren lekker rood met dat extra straaltje zon. Alleen nu nog zorgen dat de slakken niet rechtsomkeer maken als ze zien dat eigenlijk al het lekkers niet boven maar beneden te vinden is.

aardbeien

Frommelblaadjes

Vijg

De nieuwe blaadjes ontluiken. Ik vind het altijd fascinerend om te zien: al dat gefriemel en gevouw. Iets wat in volle wasdom een groot en imposant blad is kan er in het voorjaar zo fragiel en hulpeloos uitzien. De eerste vijgeblaadjes grijpen als kleine handjes naar het licht (en de eerste vijgjes zitten ook al in de startblokken). Het ontrollende blad van de Japanse regenboogvaren is zo klein en friemelig. Het heeft wel iets van een kleine octopus. Je kunt bijna niet geloven dat dit later het brede indrukwekkende blad wordt, in grijspaarse metaalachtige kleuren, zoals we van hem kennen. En de Acer shirasawanum ‘Aureum’ doet het goed. Veel nieuw blad en groeikrachtige scheuten, laten we hopen dat het doorzet.

Acer shirasawanum 'Aureum'Japanse regenboogvaren

 

 

 

 

 

 

 

Ook het Japanse keizereikje is goed vertrokken. Zijn ontluikende blaadjes hadden het vorige week al gehaald tot foto van de week. De roze tint van het jonge blad begint langzaam plaats te maken voor groen. Ik besproei hem nu regelmatig met wat groene zeep en spiritus opgelost in water om spint te voorkomen. Daar had hij vorig jaar zo’n last van dat ik het nu vóór probeer te zijn.

Quercus dentata 'Pinnatifida'

De Augurkenstruik (Decaisnea fargesii) laat het dit jaar echter wat afweten. Afgelopen najaar had ik al het gevoel dat zijn blad snel afviel. Er is dit jaar veel dood hout met hier en daar gelukkig nog wel wat nieuwe scheuten. Ik ga hem een flinke snoeibeurt geven en zijn voeten vrij maken van al dat welig tierende Hondsdraf. Misschien dat hij dan weer wat meer lucht krijgt.

Augurkenstruik

Ietsje verderop staat de krulhazelaar. Deze wordt gestaag ieder jaar groter. Zijn stam is al een flinke knoestige krul, maar zijn blaadjes ontkrullen ieder jaar opnieuw. De jonge blaadjes van de Japanse Honingboom zitten netjes in twee gevouwen op een rij en maken zich klaar om hun benen te strekken.

krulhazelaarHoningboom

 

 

 

 

 

 

 

Ja geef mij maar gewoon de bladverliezende leden van het plantenrijk, dat gevouw en gefrommel ieder jaar is niet te missen.

Herfstkleuren in de mix


Herftskleuren

De regen valt inmiddels met bakken uit de hemel en er zijn al twee kleine winterprikjes met nachtvorst geweest, waardoor sommige vorstgevoelige planten tot een slappe moes zijn ingezakt. Zo goed als alle bladeren zijn nu gevallen, waar een blik in mijn foto archief van een maand of wat geleden nog een tuin onthult in volle herfstkleuren. De kleuren waren dit jaar wel heel bijzonder en anders dan andere jaren.

kriek in caramelkleur

Vooral de kriek had dit jaar eens duidelijk zin in iets anders. Waar hij normaal al in sep. of soms zelfs in aug. zijn blad zonder blikken of blozen laat vallen hield hij het dit jaar tot begin nov. vol en wel in een prachtige mooie caramelkleur, waarvan ik niet eens wist dat de kriekenboom het in zich had. De berk (op de achtergrond te zien) bleef dan weer heel lang groen, terwijl normaal zijn vibrerende geel toch altijd steevast aanwezig is. Vibrerend geel was er wel bij de honingboom. Zijn afgevallen blad maakte van ons cirkelvormige tegelpleintje zelfs een flitsend mozaïek.

Sophora japonicaHoningboom gevallen blad

 

 

 

 

 

 

 

De Pruikenboom deed het dit jaar wat rustiger. Normaal heeft hij een flinke rode blos, maar nu bleef het bij een wat bescheiden bruin-bordeaux, met af en toe een ondeugende uitschieter. Ook het rood bij de Acer japonicum ‘Aconitifolium’ liet lang op zich wachten. Hij startte in een paarsachtige bordeaux en pas op het laatst toonde hij her en daar zijn knallende rood.

Pruikenboom

Acer japonicum 'Aconitifolium'

 

 

 

 

 

 

 

De esdoorn Acer shirasawanum ‘Aureum’ dit deed jaar dan weer buitengewoon goed zijn best en toonde kleuren die ik nog niet eerder bij hem gezien had. In zijn vroege jaren, toen hij nog in een houten ton stond, kleurde hij in de herfst vaak vlammend goudgeel. Acer shirasawanum 'Aureum'Sinds hij in de volle grond staat zijn de herfstkleuren minder spectaculair, maar dit keer ging het onverwacht richting oranje, rood en zelfs een tikje paars. Merkwaardig ook hoe het soms binnen de plant sterk kan verschillen.

Wat opzoekwerk op internet leert mij dat de kleurverandering in het blad vooral in gang wordt gezet door de langere nachten (simpelweg de kalender dus). Andere factoren zoals de temperatuur, zonlicht, vochtigheid en voeding zijn vooral van invloed op de intensiteit van de kleuren. Leuk om te weten ook: de gele herfstkleuren zijn het hele jaar door al aanwezig in het blad. Ze worden alleen in het najaar pas zichtbaar omdat de aanmaak van chlorofyl (bladgroen) dan stagneert. De groene kleur verdwijnt en het gele pigment wordt zichtbaar. De rode pigmenten worden vooral in de herfst geproduceerd onder invloed van fel licht en veel suikers. Als je er wat meer over wil lezen kijk dan hier.

Geen idee wat er dit najaar precies voor heeft gezorgd dat sommige planten een extra kleurtje verkozen, terwijl juist anderen het wat kalmpjes aan deden. Het blijft een wonderlijk samenspel van omstandigheden en dat is dan wel weer precies zoals je het verwacht van de natuur.

Kardinaalsmuts