Hoog tijd om eens wat leesvoer toe te voegen. In de afgelopen jaren heb ik al het een en ander verzameld en aangezien het een bron van inspiratie en informatie is vind ik dat het niet mag ontbreken hier. Ik probeer met dit overzicht op geen enkele manier compleet te zijn of de beste boeken of meest standaard werken te benoemen. Het bevat gewoon een overzicht van de boeken in mijn bezit. De volgorde is een beetje arbitrair, ik heb het wel wat in groepen bij elkaar gezet. Je zult overigens veel Canadese uitgaves in het lijstje aantreffen, cadeau’s van mijn zus, die in Canada woont.

Herbs, A photographic guide to more than 450 herbs by type, size and color (Cavendish Plant Guides) – Deni Bown & Linden Hawthorne. Uitgeverij: Cavendish Books. ISBN 0-929050-92-4

Het boekje met de meeste ezelsoren. Als ik naar een kwekerij of plantencentrum ga heb je grote kans dat het in mijn tas zit. Zoals de titel al zegt, een overzicht van veel kruiden gerangschikt per grootte, soort en kleur en met vermelding van hun medicinale of culinaire gebruik. Een aantal belangrijke kruiden zoals o.a. Lavandula, Rosmarinus, Thymus, Salvia en nog een aantal hebben hun eigen “hoofdstukje” met meer uitgebreide info en benoeming van diverse cultivars.

Making an Herb Garden, beautiful designs, plantings and ornamentation – Catherine Mason. Uitgeverij: Trafalgar Square Publishing. ISBN 1-57076-089-6

Dit is zover ik mij herinner één van de eerste boeken die ik gelezen heb toen mijn interesse voor tuinen opkwam. Het is met name een boek met veel mooie tuinfoto’s en plantencombinaties gericht op de kruidentuin. Een inspiratiebron voor als je een kruidentuin gaat aanleggen met ook veel handige tips over het ontwerpen daarvan. Achterin staat een kort overzichtje van 50 decoratieve kruiden.

The Ultimate Herb Book, the definitive guide to growing and using over 200 herbs – Antony Atha. Uitgeverij: Collins & Brown. ISBN 1-85585-903-3

Het begint met een algemene introductie over kruiden, hun gebruik, toepassing en alles wat komt kijken bij het opzetten van een kruidentuin. Daarna volgt een alfabetisch overzicht van kruiden met mooie grote foto’s erbij. Een leuke aanvulling is dat er ook een aantal recepten zijn opgenomen.

Puur Mediterraan Tuinieren – Roger Bastin. Uitgeverij: Kosmos. ISBN 978-90-215-6894-2

Wat mij betreft een boek dat je in huis moet hebben, als je ook maar enigszins liefhebber van kruiden en mediterrane planten bent. Het is een van mijn recente aanwinsten, enkele jaren geleden heb ik hem al eens uit de bieb geleend, maar sinds kort staat hij ook in mijn boekenkast. Dit is echt een boek naar mijn hart. Het is een verzameling van verhalen, korte stukjes, intermezzo’s, geschreven als een soort gedachtenstroom (heel herkenbaar af en toe) en afgewisseld met lekkere recepten en natuurlijk heel veel planten benoemd met veel bijzondere cultivars. Als je Roger Bastin (van Kwekerij Bastin) nog niet kent, neem dan ook eens een kijkje op hun website (zie link hiernaast).

Jekka’s Complete Kruidenboek – Jekka McVicar. Uitgeverij: Fontaine Uitgevers. ISBN 978-90-5956-282-0

Een zeer all-round boek met veel info per plant, over de verschillende soorten en cultivars, de kweek- en oogstwijze, medicinaal en culinair gebruik, ziektes en onderhoud. De opzet is alfabetisch, per plant wordt minstens een volle pagina besteedt en vaak nog meer. Her en der zijn recepten bijgevoegd. Na alle andere kruidenboeken een fijne doorstart in de wereld van de kruidachtigen.

The Encyclopedia of Grasses for Livable Landscapes – Rick Darke. Uitgeverij: Timber Press. ISBN 978-0-88192-817-4

Een topper! Dit mag met recht een standaard werk genoemd worden over (sier)grassen. Enorm uitgebreid en compleet behandeld Rick Darke de grassen vanuit hun natuurlijke habitat, hun betekenis en aanwezigheid in het landschap, hun bijzondere kwaliteiten en toepassingen in bijv. de prairietuin. De foto’s zijn ook werkelijk fantastisch. Je maakt kennis met de grassen families en alle denkbare soorten en cultivars. Het brengt enorm veel inzicht in de moeilijk toegankelijke wereld van de grassen, waarin de verschillende soorten en cultivars voor de beginneling nog vaak lastig van elkaar te onderscheiden zijn. Als je nog geen liefhebber van grassen was, dan wordt je het wel door dit boek.

Grass scapes, gardening with ornamental grasses – Martin Quinn and Catherine Macleod. Uitgeverij: Whitecap Books. ISBN 1-55285-343-8

Een erg inspirerend en handig boek over de toepassing van grassen in de siertuin. Er wordt veel aandacht besteed aan de specifieke kenmerken van de verschillende grassen, zoals groeivorm, kleur en standplaats en hoe deze ingezet kunnen worden om een bepaald effect te bereiken.

Foliage, dramatic and subtle leaves for the garden – David Joyce. Uitgeverij: Quadrille Publishing. ISBN 1-902757-86-6

Een fantastisch boek en prachtige foto’s met als onderwerp (de titel zegt het al) bladeren. Het leuke is dat het boek over alle categorieën beplanting heen stapt. Het behandeld zowel bomen en struiken als vaste planten, één- en tweejarigen, grassen en klimplanten, aan de hand van hun bladvorm, grootte, kleur en textuur. Alles wordt ingedeeld aan de hand van hun bladeigenschappen in hoofdstukjes met tot de verbeelding sprekende titels als: harten en nieren, zwaarden en bladen, generfd en geplooid, wollig en viltig, glimmend en glanzend, grijs tot blauw, gespikkeld en gestreept, rozetten en tapijten, shuttles en fonteinen, en nog veel meer. Een aanwinst als je veel wilt combineren met bladplanten.

More petals with less labour, The Naturalized Garden – Stephen Westcott-Gratton/ photographs by Andrew Leyerle. Uitgeverij: Prentice Hall Canada. ISBN 0-13-030571-5

Een mooi en handig boek met veel informatie over de aanleg van een natuurlijke tuin. Het start met uitleg over het leren kennen van de groeicondities, grondsoort en klimaat waarin je tuiniert. Dit is de basis voor de aanleg van een natuurlijk uitziende tuin. Het gaat uit van het idee dat je deze condities niet of slechts heel moeilijk kunt aanpassen en dat je dus beter gebruik kunt maken van die eigenschappen, om hiermee het tuinieren veel aangenamer en succesvoller te maken. Je hebt tenslotte veel meer plezier van een gezond en natuurlijk ogende tuin dan een tuin met wegkwijnende planten die maar niet willen aanslaan. Verderop in het boek komen een aantal verschillende tuinsoorten aan bod, zoals de bostuin, de prairietuin en de vochtige tuin met veel informatie over bijbehorende beplanting.

Fernfinder – Anne C. Hallowell & Barbara G. Hallowell. Uitgeverij: Nature Study Guild. ISBN 0-912550-11-2

Een leuk klein zakboekje dat je kunt gebruiken om varens te determineren. Het behandeld varens die van nature voorkomen in het Noordoosten van Amerika en Canada. Aan de hand van tekeningen doorloop je stapsgewijs een determinatie tabel, die je, als het goed is, uiteindelijk bij de gezochte varen laat uitkomen.

ABC van het plantenlatijn, betekenis van botanische namen – Guy De Kinder. Uitgeverij: uitgegeven onder eigen beheer. ISBN 978-94-906-54009

Ook een recente aanwinst. Dit is meer een wetenschappelijk boek, dus geen foto’s of tuininspiratie, maar als je meer wilt weten over de betekenis van de botanische namen is dit een goede start. Ik was al tijden op zoek naar een dergelijk boek, omdat Latijnse woordenboeken altijd tekort schieten. Erg leerzaam want de botanische naam kan veel vertellen over de herkomst of eigenschap van een plant. Waarschijnlijk kennen we allemaal wel enkele voorbeelden zoals de soortaanduiding ‘officinalis’ wat duidt op een plant met geneeskrachtige eigenschappen of ‘glauca’ wat duidt op een blauwgroene kleur. Na een korte introductie volgt een uitgebreide alfabetische lijst met de geslachtsnamen en de soortaanduidingen met hun bijbehorende betekenis of herkomst.

Geïllustreerde Bomen en Struiken Encyclopedie – Nico Vermeulen. Uitgeverij: Rebo Productions. ISBN 90-366-1077-X

Een goede algemene encyclopedie over bomen en struiken. Deze zijn handig ingedeeld in hoofdstukken als hoge bomen, lage bomen, bladverliezende struiken, wintergroende struiken en coniferen. Alle behandelde soorten worden vergezeld van een foto. Het is trouwens ook een mooi uitgave met een gewatteerde harde kaft.

Western Trees (Peterson Field Guides) – George A. Petrides & Olivia Petrides. Uitgeverij: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-90454-4

Dit is een zeer specialistisch boek, dat je kunt gebruiken bij het determineren van bomen die van nature voorkomen in Westelijk Canada en Amerika. De indeling is opgezet vanuit kenmerkende eigenschappen van de bladeren, naalden of schubben. Gaandeweg komen de overige eigenschappen van bloei, vruchten, stam en algemene groeivorm en standplaats aan bod (handig dus bij het determineren), waarbij de volksnaam of gangbare locale benaming de voorrang heeft boven de botanische naam (deze staan overigens wel steeds vermeld). Het boek is dus minder geschikt om tuinvaardige bomen voor onze regio op te zoeken, maar wel een leuk inzicht in de bomen van Westelijk Canada en Amerika.

Great Canadian Plant Guide, 3000 recomended plants – editor-in-chief Trevor Cole. Uitgeverij: Dorling Kindersley. ISBN 1-55363-013-0

Een algemene alfabetische planten encyclopedie, zoiets dat je altijd achter de hand moet hebben voor het algemene opzoekwerk. Hoewel hij erg dik is, is hij klein van formaat waardoor je hem gemakkelijk mee kan nemen op kwekerijen bezoek.

The Complete Garden Flower Book, how to grow over 600 of the best performing varieties – series editor Graham Strong. Uitgeverij: Murdoch Books. ISBN 1-903992-16-8

Ook dik, maar niet op zakformaat is deze encyclopedie. Ik heb hem een keer bij de Slegte voor een zacht prijsje op de kop getikt. Compleet zou ik hem niet willen noemen, hij is met name algemeen en probeert vooral zoveel mogelijk plantcategorieën aan te raken en te behandelen. De encyclopedie is wel per plantcategorie opgedeeld wat het opzoeken vergemakkelijkt. Vooral veel leesvoer en plaatjes kijken en af en toe stuit je op iets moois.

Je eigen groentetuin op 1 m2 – Anne-Marie Nageleisen. Uitgeverij: Eskabee. ISBN 978-90-5856-382-8

Sinds ik moestuinier in verhoogde bakken ligt dit boek steevast binnen handbereik. Het is een uiterst toegankelijke en aanlokkelijke manier om aan het moestuinieren verslingerd te raken. Mijn aanvankelijke scepsis is helemaal verdwenen. Als het voor de planten niets uitmaakt of ze nu binnen of buiten een bak staan, voor de tuinier brengt het veel gemak en vooral plezier. De basisprincipes van het planten in vakken, de rotatieteelt, de botanische families en vele groenten en kruiden met hun bijbehorende teeltinformatie: alles komt aan bod. En vanzelfsprekend alles volgens natuurlijke, biologische teeltwijze.

Gardening with ferns – Martin Rickard. Uitgeverij: David and Charles. ISBN 07153-1730-x

Een welkome aanvulling op mijn fernfinder determinatie boekje (zie hierboven). Deze behandelt een flinke greep uit de groep der varens. Wat erg handig is zijn de overzichtjes van welke varens geschikt zijn voor welke standplaats (…droge schaduw, …rotstuin, …natte grond, enz.). Zo kun je heel gericht op zoek gaan naar de juiste plant op de juiste plaats. Wel jammer dat niet alle vermelde soorten van een foto zijn voorzien.

De wilde tuin, handleiding voor lui tuinieren – Hans van Cuijlenborg. Uitgeverij: Atheneum – Polak & Van Gennep. ISBN 978-90-253-7018-3

In de boekwinkel stuitte ik op dit boekje en bladerde het door met links en rechts wat te lezen. Ik was meteen geïntrigeerd. Het boekje is een echte eye-opener en maakt zijn verwachtingen meer dan waar. Het behandelt een stukje geschiedenis van de opkomst van “het wilde tuinieren”, met pioniers zoals William Robinson en mensen zoals Gertrude Jekyll, Beth Chatto en Louis Le Roy (om er slechts enkelen te noemen) die voortborduurden op zijn ideeën. Robinson en zijn navolgers streefden allen in meer of mindere mate naar het zo min mogelijk ingrijpen in de tuin, zodat de vegetatie zijn natuurlijke gang kan gaan tot het ontstaan van een “wilde tuin”. Lees hier meer over dit boekje.

Plannen en planten, een nieuw perspectief – Piet Oudolf & Noel Kingsbury. Uitgeverij: Terra. ISBN 978-90-898-9549-3

Mijn eerste (en voorlopig enige) boek van het welbekende duo. Een goed en vooral diepgaand inzicht in de kunst van het ontwerpen en beplanten op grotere schaal. Je merkt dat het onderwerp wordt benaderd vanuit een diepe kennis over hoe planten zich op grote schaal gedragen. Zo worden er bijv. opdelingen gemaakt in basis-, matrix- en strooiplanten, waarbij onderwerpen als standvastigheid, levensduur of neiging tot uitzaaien uitvoerig worden behandeld. De tekst vond ik af en toe wel vrij chaotisch worden, waardoor de structuur een beetje zoek raakt. Maar hoe dan ook brengt het waardevolle nieuwe inzichten, zoals je kunt lezen in mijn stukje ‘Van groen naar grijs’.

The Enclosed Garden, History and Development of the Hortus Conclusus and its Reintroduction into the Present-day Urban Landscape – Rob Aben & Saskia de Wit. Uitgeverij: 010 Publishers. ISBN 978-90-6450-349-4

Een fantastisch studieboek over de geschiedenis en achtergrond van de Hortus Conclusus met daarnaast een uitvoerige analyse van vele bekende en minder bekende ‘omsloten’ tuinen uit de (architectuur)geschiedenis. Wat mij betreft het alomvattende standaardwerk over dit onderwerp en daarmee een absolute aanrader voor de liefhebber van architectuur en tuinen.